Rob van Assen
Molen de Boekhorst Voorhout

Even terug in de tijd met dit fraaie schilderij van Rob van Assen waarin molen De Boekhorst centraal staat. Het is geschilderd aan de hand van een oude zwart/wit foto van de bekende fotograaf Jacob Braakman uit 1895.

Je ziet de molen op een zomerse dag fier oprijzen langs de Leidsevaart, met zijn wieken die in de lucht reiken alsof ze de wolken willen aanraken. Het water glanst zacht en draagt een zeilbootje dat traag voorbij lijkt te glijden — alsof de tijd er nauwelijks vat op heeft.

Er is beweging, maar geen haast. Alles straalt rust en regelmaat uit: de molen die dag in dag uit het water beheerst, het bootje dat zich laat meevoeren, de lucht die het landschap omarmt.

De kleuren zijn warm en vriendelijk, alsof Rob van Assen niet alleen een tafereel schilderde, maar ook een gevoel: het gevoel van een dorp dat leeft met zijn polder, van mensen die in harmonie met het water en het land hun bestaan vonden. Je zou bijna het gekraak van de wieken willen horen, of het kabbelen van het water tegen de scheepsrand.

Het hobbelige pad aan de rechterzijde liep langs de vaart van Noordwijk naar Voorhout.

De in 1883 in gebruik genomen Sint Bartholomeüskerk maakte nog pas twee jaar deel uit van dit fraaie landschap, welke Braakman fotografeerde.

Het is de sfeer van een vertrouwde wereld die langzaam voorbijgaat, maar die in olieverf vereeuwigd nog altijd spreekt tot ons verlangen naar eenvoud, geborgenheid en de stille kracht van het landschap.

De voormalige molen de Boekhorst dateert volgens oude kaarten uit de periode rond 1746 en was gelegen in de Boekhorstpolder.

De Boekhorstpolder werd gesticht in 1658, toen de aanleg van de trekvaart (Haarlemmer- of Leidsevaart) de Zwetterpolder in tweeën splitste. De gloednieuwe polder kreeg haar naam van de familie Boekhorst, die tot 1616 woonde op het kasteel Boekenburg – later Boekhorst genoemd.

De Boekhorstmolen was een windschepradmolen, gebouwd om overtollig water – via de voormalige Maandagse Watering (Molentocht) – af te voeren naar de trekvaart. Deze molen had een vlucht van ongeveer 19 à 23 meter. Het scheprad had een middellijn van zo’n 4,5 tot 5,6 m, met schoepen van circa 40 cm breed.

Op 29 december 1914 vernietigde een storm de kap, wieken en delen van de as—zelfs tot bij Van der Hulst’s boerderij op de huidige Boekenburglaan. Jaren later, toen een elektrisch gemaal aan de Spoorlaan het werk had overgenomen, werd deze “fraaie molen” in mei 1938 gesloopt.

De plek waar deze windschepradmolen stond die generaties lang zorg droeg voor droge voeten, maakt nu plaats voor nieuwbouwwoningen in een wijk genaamd Nieuw Boekhorst.